Sidertur til England for inspirasjon og innsikt i gamle og nye tradisjonar

1. apr.

Herefordshire og Somerset, 12.–16. mars 2025
12 siderprodusentar, siderinteresserte og folk som jobbar med frukt og bær frå Sogn reiste til dei engelske kjerneområda for siderproduksjon for å lære. Målet: Å ta med inspirasjon, kunnskap og nye idear heim til Sogn.

Turen, arrangert av Sogn Frukt- og Siderlaug i samarbeid med Sogn Næring/Sognefjorden Næringshage og med uvurderleg hjelp frå den britiske siderguruen Gabe Cook, tok deltakarane med til produsentar som Little Pomona, Oliver’s Cider and Perry, Ross Cider, The Newt og fleire. Omvisingane gav innblikk i både tradisjonelle og moderne siderproduksjonsmetodar, og viste eit stort spenn i både kvalitet, filosofi og produksjonsnivå.

– Vi fekk sjå alt frå skitne plasttankar og spontangjæring til reine produksjonslinjer med presisjon og finesse. Det var lærerikt å sjå korleis dei jobbar – og ikkje minst kor ulike tilnærmingane er, fortel deltakarane frå Balholm.

Ross-on-why. Albert lagar 100 ulike single varieties, sidrar med kun ein type eple.

“Bush orchards” og volumtenking

Dei engelske frukthagane skil seg markant frå dei tette, låge hagane vi kjenner frå Sogn. I England er det store «bush orchards» med tre opp til tre meter, og det meste av haustinga skjer maskinelt frå bakken. Det er lite økonomisk støtte å hente for sidereple i England, og låg pris på råvarene gjer at volum står i sentrum.

Samtidig fekk deltakarane sjå at det finst produsentar som går mot straumen. Little Pomona brukar handplukka og vaska frukt, og fleire småprodusentar svergar til eikefat.

Smakingane skjedde frå vinglas, champagnefløyter, plastbeger og tekoppar – noko som spegla både mangfald og kultur i det britiske sidermiljøet. Ein av dei mest minneverdige opplevingane var ein sider laga på Braeburn-eple hos The Newt – like elegant som ein kvitvin.

Realisme og inspirasjon

Ein felles refleksjon frå deltakarane var at det var nyttig å få eit realistisk bilete av siderindustrien – ikkje berre glansbilete. Her fekk dei møte alt frå små eplebønder som også er siderprodusentar, til industrigigantar som Westons med CO₂-gjenvinning og biogassproduksjon frå eplepressmasse. Me fekk sjå korleis dei bruker heile ressursgrunnlaget sitt – og korleis sidesatsing kan kombinerast med alt frå dyrehald til reiseliv.

Studieturen gav meir enn inspirasjon. Den styrka også samhaldet mellom siderprodusentane i Sogn, og la grunnlaget for vidare samarbeid. Deltakarane fekk høve til å diskutere fag og framtid med Balholm, og med kvarandre – og ta med seg kunnskap heim til eit Sogn som no står på terskelen til å få si eiga geografisk beskytta nemning: Sider frå Sogn.